شورای امنیت پاسخگوی نیاز جامعه جهانی در قرن ۲۱ نیست/ نباید امتیاز وتو را حق مسلم ۵ قدرت بزرگ جهانی بدانیم

پیدایش سازمان ملل متحد پس از پایان جنگ جهانی دوم مرهون اقدامات متعددی است که هریک به نحوی از انحاء در شکل‌گیری این سازمان دخیل بودند. از جمله این اقدامات "صدور اعلامیه ملل متحد 1941"، "منشور آتلانتیک 1941"، "اعلامیه ملل متحد 1942"، "کنفرانس های مسکو  و تهران 1943"، "کنفرانس های دامبارتن اوکس 1944"، "کنفرانس یالتا 1945" و " کنفرانس سانفراسیسکو 1945" است.

یکی از مهم ترین اهداف سازمان ملل "حفظ صلح و امنیت بین المللی" است که در ماده 1 منشور این سازمان پیش بینی شده است، سازمان ملل هم مانند جامعه ملل با ضعف هایی به همان شکل روبرو است. شورای امنیت سازمان ملل در بعضی موارد یکسان از ضمانت اجرای لازم برخوردار نیست و حتی قطعنامه ها به تصویب نمی رسند، زیرا 5 قدرت بزرگ جهانی دارای حق وتو هستند، که با موافقت 192 کشور با تصویب یک قطعنامه، اگر یکی از کشورهای دارای حق وتو مخالف باشد، قطعنامه تصویب نخواهد شد.

یکی از ضعف های سازمان ملل در وظایف شورای امنیت است، که در برحه‌ای پطروس غالی و کوفی عنان دبیر کل های وقت سازمان ملل مدل هایی برای اصلاح ساختار شورای امنیت ارائه دادند، که موافقت 5 کشور عضو دایم شورای امنیت را در بر نداشت. موارد اشتباهی جامعه ملل در سازمان ملل در حال تکرار است اما تاکنون با وجود 5 قدرت بزرگ دارای حق وتو اتفاقی مبنی بر اصلاح این سازمان نشده است، اما سازمان ملل متحد با حرکت در همین مسیر شاید در سالهای پیش رو منحل شود و یا سازمان دیگری با حضور قدرت های جدید تشکیل شود.

در ادامه حسن عابدینی در رابطه با شکل گیری سازمان ملل اظهار داشت: سازمان ملل متحد یک نهاد جهانی و برخاسته از خاکستر جنگ جهانی دوم است، بنابراین این نهاد براساس آرایش سیاسی کشورهای پیروز و کشورهای شکست خورده جنگ جهانی دوم شکل گرفته است.

وی در ادامه افزود: قوانین و مقررات حاکم بر سازمان ملل متحد برای دهه دوم قرن ۲۱ فاقد کارایی لازم است، شاید بیش از دو دهه است که در سطح دبیران کل سازمان ملل یعنی از زمان پطروس غالی و کوفی عنان اصلاح ساختار سیاسی سازمان ملل شروع شده است.

عابدینی با بیان اینکه ساختار کنونی سازمان ملل متحد به ویژه شورای امنیت پاسخگوی نیاز جامعه جهانی در قرن ۲۱ نیست، گفت: کشورهای پیروز در جنگ جهانی دوم در زمان تاسیس سازمان ملل امتیاز ویژه‌ای را به نام وتو برای خودشان به عنوان حق گماردند، در صورتی که این عادلانه نیست.

وی با تاکید بر اینکه ما نباید امتیاز وتو را حق مسلم ۵ قدرت بزرگ جهانی بدانیم، اظهار داشت: در دوره‌های مختلف نشان داده شده که این امتیاز نه تنها مانع از حل بحران‌ها می‌شود، بلکه عامل بحران زا هم به حساب می‌آید.

عابدینی با اشاره به اینکه تاکنون ده‌ها قطعنامه برعلیه رژیم جنگ طلب و متجاوز و نژادپرست رژیم صهیونیستی صادر شده، افزود: با وجود امتیاز وتو آمریکا این قطعنامه‌ها تصویب نشده و یا قابلیت اجرا پیدا نمی‌کنند، این موضوع نشان می‌دهد این ساختار معیوب است.

این کار‌شناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: تاکنون طرح‌های مختلفی برای اصلاح ساختار سازمان ملل ارائه شده که شامل افزایش تعداد اعضای دائم شورای امنیت می‌شود، از این رو کشورهای آلمان، هند، ژاپن، آفریقای جنوبی و برخی دیگر از کشور‌ها در این راستا تلاش کرده‌اند.

وی در ادامه افزود: در حال حاضر بعضی از کشور‌ها از اینگونه طرح‌ها حمایت می‌کنند و حتی طرح افزایش تعداد اعضای غیردائم و پیشنهاد حذف حق وتو را ارائه داده‌اند، بنابراین همگان معتقد هستند این ساختار پاسخگوی نیازهای امروزی نیست اما به دلیل بهره‌مندی این ۵ قدرت به ویژه آمریکا و هم پیمانانش فرانسه و انگلیس این طرح‌های اصلاحی ره به جایی نبرده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه باید نخبگان چاره اندیشی و دولت‌ها کمک کنند تا زمینه برای برون رفت از این وضعیتی که بسیار برای جامعه بشر مخرب است فراهم شود، تصریح کرد: از حدود ۷ میلیارد جمعیت جهان، 1.5 میلیارد آن مسلمان هستند، اما هیچ گونه رای در شورای امنیت سازمان ملل به عنوان عضو دائم وجود ندارد و همچنین بیش از ۵۰ کشور در قاره آفریقا وجود دارد، اما نماینده‌ای به عنوان عضو دائم در شورای امنیت سازمان ملل وجود ندارد، اما قاره کوچکی مانند اروپا به تنهایی دو عضو دائم در شورای امنیت دارد.

عابدینی با بیان اینکه ساختار کنونی سازمان ملل پاسخگوی نیاز بشری نیست تردیدی وجود ندارد، گفت: راهکار رفع این مشکل جایگزینی طرح‌های جدید به جای طرح‌های قدیمی و غیر کارآمد در شورای امنیت سازمان ملل متحد است، البته در حال حاضر شاهد دگرگونی در ساختار نهادهای بین المللی هستیم، مضافا بر اینکه برخی از تحولات در دنیا در شرف وقوع است و می‌طلبد این تغییرات ایجاد شود.

این کار‌شناس مسائل بین‌الملل اظهار داشت: کشورهایی از وضعیت کنونی سازمان ملل سود می‌برند که با وجود موافقت اغلب کشور‌ها با یک موضوع و مخالفت یک کشور دارنده امتیاز حق وتو، موضوع عملیاتی نخواهد شد، در صورتی که قدرت‌های بزرگ به مسیر عقل، انصاف و عدالت روی بیاورند، زمینه تغییر در ساختار سازمان ملل فراهم خواهد شد.

عابدینی در پایان گفت: در حال حاضر قدرت‌های بزرگ هریک به دنبال کسب منافع خودشان هستند، این کشور‌ها در چارچوبی که خودشان طراحی کرده‌اند بسیار غیرعادلانه عمل می‌کنند و بعید به نظر می‌رسد که تن به تغییر بدهند، زیرا هرگونه تغییر سبب کاهش قدرت این کشور‌ها در حوزه بین الملل خواهد شد.

انتهای پیام/