جنجال تبلیغ زنانه؛ از سوسیس تا شلنگ و سرویس بهداشتی!

در چند سال اخیر و با توسعه فضای مجازی استفاده ابزاری از زنان در تبلیغ بارها و بارها از سوی شرکت‌های مختلف تکرار شده است. از تبلیغ دور از عرف بستنی و حرکات اروتیک زن جوان تا تبلیغ شکلات. اما انگار هر چه بیشتر پیش می‌رویم نوع تبلیغات زننده‌تر و شان زن ایرانی مسلمان بیش از پیش زیرسوال می‌رود.

 یک روز خانمی با هفت قلم آرایش و گریم را جلوی دوربین می‌نشانند و کاسه سرویس بهداشتی را دستش می‌دهند و از او عکس می‌گیرند برای تبلیغ. انگار این مدل تبلیغ به مذاق شرکت‌های لوازم بهداشتی خوش می‌آید. چون تصویر شلنگ دور گردن دختری جوان و این بار با آرایشی غلیظ‌تر تبلیغ دیگری است که تولیدکنندگان لوازم بهداشتی گمان کردند با چنین تصویری گل را زدند و قرار است آمار فروششان به شدت بالا برود.

بیشتربخوانید

• به اسم نوگرایی زن را میانبر تبلیغاتی نکنید!

تیرخلاص با تبلیغ سوسیس

اما آخرین تبلیغ کارخانه تولید مواد خوراکی هم تیرخلاصی بود به جایگاه و شان زنان و مصداق بارزی از هتک حرمت بانوان ایرانی در دایره تبلیغات. یک شرکت مواد خوراکی برای تبلیغ کوکتل بندری از روبنده زنان جنوب استعاره گرفته و یک شعر را برای نمک کار ضمیمه آن کرده است. این تبلیغ علاوه بر زیرپا گذاشتن شان زن مسلمان که منجر به واکنش‌های تند و تیزی در فضای مجازی شد، موجب دلگیری بندرنشینان و زنان خطه جنوب هم شده است. اینکه طراحان شرکت‌های تبلیغاتی حق ندارند به بهانه تبلیغ به سنت‌ها و قومیت‌ها بی احترامی کنند.

انتشار این تبلیغ در فضای مجازی سرو صدای زیادی به راه انداخت

هر چند شرکت مواد خوراکی در پی جنجال‌های پس از انتشار تصویر تبلیغ، در بیانیه‌ای اعلام کرد که تصویر تبلیغاتی، مورد تأیید این شرکت نبوده و بدون اجازه، توسط طراح آن و در صفحه شخصی او در یکی از شبکه‌های اجتماعی منتشر و بازنشر شده است.

این اولین بار نیست که از زن ایرانی در تبلیغات استفاده ابزاری می شود

سکوت و دیگر هیچ...

اما اینکه سازمان‌های مرتبط در برابر چنین تبلیغاتی که تصویر زن جوان را در کنار سرویس بهداشتی قرار می‌دهد، سکوت اختیار کردند هم جای سؤال و انتقاد دارد.

طراح یک شرکت با پوستری که در آن از روبنده استفاده می‌کند،جای صورت زن، کوکتل را زیر روسری طراحی می‌کند، به جز پایین آوردن شان زنان خطه جنوب حرمت حجاب را هم زیر سؤال می‌برد اما به جز چند پست و کامنت انتقادی اتفاق دیگری نمی‌افتد باز هم جای سؤال و اما و اگر دارد.

حقارت تبلیغاتی

گویا خلاقیت سازندگان تیزرهای تبلیغاتی بدجوری ته کشیده است. یک زمانی کلیپ‌های تبلیغاتی یا همان پیام‌های بازرگانی با چنان ظرافت و زیبایی ساخته می‌شد که تا مدت‌ها نام آن برند در ذهن تماشاچیان می‌ماند و هر وقت برای خرید به مغازه‌ای می‌رفتند با یادآوری آن کلیپ در ذهنشان ناخوادآگاه سراغ آن کالا می‌رفتند. اما حالا چطور؟

بر اساس قانون تبلیغات کشوری استفاده ابزاری از زنان، مردان و کودکان که نقش اصلی را در معرفی کالا و خدمات ایفا می‌کنند ممنوع است.

قانون و استفاده ابزاری از زن در تبلیغات!

اغواگری و استفاده ابزاری از زنان در تبلیغات در حالی از حد گذشته که در قانون تبلیغات کشوری درباره حضور بانوان در تبلیغات توضیحات کاملی وجود دارد. اصل ۵۶ این قانون می‌گوید: «زن در نظام مقدس اسلامی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار اسـت و قوانین و احکام مقدس اسلام برای زن جایگاه رفیعی را قائل است، لـذا استفاده از حضور خانم‌ها در آگهی‌های رادیو تلویزیـونی مسـتلزم اعمـال دقت‌های خاصی است و باید جایگاه زن مسلمان و شئون او مـدنظـر باشد.»

همچنین در اصل‌های ۵۷، ۵۸، ۵۹، ۶۱، ۶۲، ۶۳ هم به نوعی به این موضوع اشاره شده است، علاوه بر این در فصل هشتم قوانین و مقررات تبلیغات کشوری هم صراحتاً تأکید شده که: «استفاده ابزاری از زنان، مردان و کودکان که نقش اصلی را در معرفی کالا و خدمات ایفا می‌کنند ممنوع است.»

 فصل نهم هم باز تأکید می‌کند که هرگونه استفاده ابزاری از زن در تبلیغات ممنوع است و آگهی‌ها نباید تداعی‌کننده ترجیح بین جنس مذکر و مؤنث باشد. باز هم در فصل نهم بند ب ۵ تاکید می‌شود که استفاده از جذابیت‌های جنسی در تبلیغات ممنوع است. با وجود قوانین مختلف، اما شرکت‌ها، کارخانجات و مؤسسات با استفاده جنسیتی از زن به راحتی به همه این قوانین دهن کجی می‌کنند.

در اینکه امروز تبلیغات و وجود آن از ضروریات است، شکی نیست؛ اما اینکه از چه ابزاری برای معرفی کالا و خدمات در این راه استفاده می‌شود، اهمیت دارد. آثار فرهنگی مخرب استفاده از زن و زیبایی های او در تبلیغات بر کسی پوشیده نیست.

منبع: فارس