رمزگشایی معماری گیلانی از دیوار تاریخی کشف شده در رشت

سید مهدی میرصالحی، سرپرست کاوش‌های باستان شناسی رشت با اشاره به کشف قطورترین دیوار تاریخی از دوره صفویه در این شهر گفت: ساخت یک بنا در هر مکتب فکری از اصولی تبعیت می‌کند.

به گفته او، بوم آورد بودن مصالح یک اصل در معماری اسلامی است یعنی مواد به کار رفته در بنا‌های تاریخی از محلی که در آن ساخته شده تهیه می‌شود.

این باستان شناس اداره کل میراث فرهنگی گیلان با بیان اینکه موضوع اقلیم یک موضوع مشترک تمامی بنا‌های تاریخی است، افزود: ساخت بنایی در کویر و یا مناطق بارانی شمال از لحاظ اقلیم متفاوت هستند ولی در اصول از یک روش پیروی می‌کنند.

میرصالحی ضمن تشریح تفاوت بین دیوار و جرز تصریح کرد: دیوار جدا کننده ۲ فضای داخلی و یا حائل بین بیرون و فضای داخلی و به اصطلاح باربر نبوده در حالی که جرز و یا ستون باربر بوده و استحکام یک بنا به وسیله جرز‌ها و ستون‌ها ایجاد می‌شود.

او همچنین گفت: قطور بودن یک جرز فقط درباره گرما و سرما کاربرد ندارد بلکه وظیفه اصلی آنها باربری و استحکام یک بنا است.

 سرپرست کاوش‌های باستان شناسی رشت افزود: موضوع گرما و سرما همواره در معماری گیلانی موضوعیت داشته است.

به گفته میرصالحی، سرما در گیلان به همراه رطوبت همیشه مسئله‌ای برای کاربران یک بنا بوده و از طریق قطور بودن جرز‌ها و سکو بلند ساختن بنا از سطح زمین برای جلوگیری از رطوبت یک روش موثر و شناخته شده بوده است.

او دلیل دیگر قطر زیاد جرز‌ها را از نظر امنیتی دانست و تصریح کرد: کاربران برای تأمین امنیت ساکنان یک بنای تاریخی از روش سنگین ساختن بنا و یا قطور بودن اجزای بنا استفاده می‌کردند.

این باستان شناس با بیان اینکه قطور ساختن دیوار‌ها موضوعی محاسباتی و فنی هم به حساب می‌آید، گفت: با توجه به مصالح موجود در زمان گذشته برای حفظ بنا از ریزش و مقاومت در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله، از روش قطور ساختن جرز‌ها و ستون‌ها استفاده می‌کردند.

میرصالحی افزود: البته مرتفع سازی در یک بنا نیز در قطر جرز تأثیر مستقیم دارد هرچه ارتفاع بنا بیشتر قطر جرز‌ها بیشتر و در نهایت مقاومت و استحکام بنا نیز بیشتر تأمین می‌شود.

کشف قطورترین دیوار تاریخی در رشت

ولی جهانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان روز سه شنبه ۲۸ شهریور ماه از کشف دیواری به عرض بیش از ۹۰ سانتیمتر متعلق به دوره صفویه در شهر رشت خبر داد.

به گفته او، پس از أخذ مجوز گمانه‌زنی به منظور پاسخ به استعلام در خصوص دیوار باستانی کشف شده در کاوش‌های باستانی در بلوار امام شهر رشت، مشخص شد که قدمت این سازه آجری به دوران صفویه می‌رسد.

مدیرکل میراث فرهنگی گیلان این دیوار را قطورترین دیوار‌های به دست آمده از دوران‌های مختلف تاریخی در این استان دانست.

جهانی افزود: به منظور بررسی و کیفیت سازه‌های احتمالی به جای مانده از گذشته به خصوص در بافت‌های تاریخی، پیش از صدور هرگونه مجوز ساخت و ساز انجام عملیات گمانه‌زنی و پژوهش باستان‌شناسی در دستور کار قرار گرفته و مورد اخیر نیز در همین راستا تعریف شده است.