ایدئولوژی ایران در مبارزه با استعمار، الگوی چند دهه اخیر برای کشور‌های منطقه است

بسیاری از دولت‌های جهان این روز‌ها هم با نگاه انتقادی و هم با نگاهی طرفدارانه به موضوع ایدئولوژی اتقلاب اسلامی و رمز و راز دوام آن پس از گذشت بیش از چهار دهه می‌نگرند و آن را منشا بسیاری از تغییرات در منطقه خاورمیانه و نیز در جهان می‌دانند.

به همین بهانه و به مناسبت هفته دفاع مقدس و به منظور بررسی جوانب مختلف این موضوع از نقطه نظر کارشناسان خارجی باشگاه خبرنگاران جوان مصاحبه‌ای با هاکان توپکورولو، استاد علوم اقتصادی دانشگاه استانبول انجام داده که در ذیل مشروح آن از نظرتان می‌گذرد.

رمز دوام ۴۴ ساله انقلاب اسلامی را در چه می‌دانید؟

هاکان توپکورولو: انقلاب اسلامی به عنوان یک تجربه بزرگ، انباشت بسیار عمیقی از تجربه را فراهم می‌کند که برای کسانی که امروز ایران را اداره می‌کنند نیز می‌تواند راهگشا باشد. دولت و ملت ایران با این دانش بزرگ، مبارزه دیرینه‌ای را با آمریکا و رژیم صهیونیستی که می‌خواهند غرب آسیا را بی ثبات کنند، انجام داده است. در واقع همه کشور‌های منطقه از جمله ترکیه، چین، روسیه، کشور‌های عربی، پاکستان و هند از سنت‌های امپراتوری مشابهی سرچشمه می‌گیرند. دشمن مشترک همه این کشورها، سیستم آتلانتیک به رهبری آمریکا است. ایران یکی از کشور‌های منطقه است که با تمام قوا با سیستم آتلانتیک مبارزه می‌کند. بی شک سال‌ها مبارزه بزرگ ایران با آمریکا و اسرائیل باعث آسودگی خاطر دیگر کشور‌های منطقه شده است.

ایران در چهار دهه گذشته چه تغییراتی کرده و این تغییرات چه بازتابی در منطقه داشته است؟

هاکان توپکورولو: ایران با فرهنگ و تمدن بزرگ خود جایگاه بسیار مهمی در میان کشور‌های غرب آسیا دارد. آغوش ایران برای توسعه باز است و علیرغم همه موانع و تمام تحریم‌های یک سویه، در فناوری و صنعت دفاعی، فضایی و هسته‌ای پیشرفت زیادی دارد. همانطور که همه می‌دانیم، تمدن غرب در حال منسوخ شدن، زوال و فروپاشی است. غرب فرهنگ رو به زوال خود را در غالب مسائلی مانند دفاع از حقوق همجنسگرایان و تغییرات آب و هوایی به تمام جهان تحمیل می‌کند. ایران با جمعیت جوان و پویای نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفری در دهه‌های آینده در کنار تمامی کشور‌های آسیایی یکی از کشور‌های پیشرو در جهان خواهد بود. من بر این باورم مردم ترکیه و ایران که هزاران سال در کنار هم زندگی کرده اند، باید با هدف حل مشکلات مشترک با یکدیگر همکاری کنند و به عنوان دو کشور آسیایی با سر‌های بالا از بحران بزرگ اقتصادی که همه جهان آرام آرام در حال تجربه آن است بیرون بیایند.

ایدئولوژی ایران در این سال‌ها به ویژه پس از انقلاب اسلامی در برخورد با استعمارگران به ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هاکان توپکورولو: هر انقلابی بی شک دارای یک ایدئولوژی محوری برای خود است که تمامی اهداف را براساس آن برنامه ریزی می‌کند ایران هم در موضوع انقلاب اسلامی از این امر مستثنی نیست. علی رغم تشابهات زیاد انقلاب ایران در ظاهر با بسیاری از انقلاب‌های جهان تفاوت‌های عمده‌ای نیز در موضوع ایدئولوژیکی وجود دارد. در واقع ایران نخستین دولت ملی است که بر پایه دین و عقاید مذهبی بنا شده است. این ایدئولوژی‌های اسلامی و دینی پایه و اساس تمامی سیاست‌های ایران است که می‌توان گفت که در دنیای امروز که روز به روز به سمت پوچ گرایی و بی خدایی پیش می‌رود می‌تواند نقطه اتکای محکمی برای باور‌ها چه در دنیای معنوی و چه در دنیای مادی باشد؛ بنابراین گرچه ایران در ظاهر در بسیاری از سیاست‌ها به ویژه در عرصه بین الملل شبیه سایر کشور‌ها عمل می‌کند، ولی در عمق موضوع تفاوت‌های بسیار زیادی دارد چراکه عقلانیت و منطق رفتاری متفاوتی را باور دارد.

انقلاب اسلامی در ایران موجب شد تا سیاست خارجی در خاورمیانه بر پایه مبارزه با آمریکا و اسرائیل پایه گذاری شود و در نگاهی کلی‌تر دولت‌های سکولار و طرفدار غرب در مرکز توجه و مبارزات این نوع از نگاه قرار گیرد. گرچه انتقاد‌هایی به این نوع نگاه در جهان وجود دارد و آن را به انزواگرایی سیاسی تفسیر می‌کنند، ولی نباید شک داشت که امروز موفقیت‌های ایران به دلیل همین نوع از سیاستهاست.

تحولات خاورمیانه پس از انقلاب اسلامی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هاکان توپکورولو: می‌توان گفت که با نگاهی منصفانه خاورمیانه بعد از انقلاب اسلامی دچار تحولات زیادی شده و کشور‌های منطقه این انقلاب را الگوی برای خود قرار داده اند تا در عرصه سیاسی بتوانند حرفی برای گفتن داشته باشند. کشور‌های زیادی از انقلاب اسلامی به عنوان یک الگو نه صرفاً الگویی درست بلکه به عنوان یک راه رفته درس گرفتند. تغییراتی که به ویژه در یک دهه اخیر در خاورمیانه می‌بینیم همگی برخواسته از همین نگاه است.

هاکان توپکورولو عضو هیئت رییسه حزب وطن ترکیه و استاد علوم سیاسی و اقتصادی در دانشگاه استانبول است. وی از چهره‌های شناخته شده در گفتگو‌های اقتصادی در بیشتر شبکه‌های تلویزیونی ترکیه است. وی به داشتن ایده‌های ضدصهیونیستی و ضداستعماری غرب در ترکیه مشهور است.