البرادعی: حق وتوی اعضای شورای امنیت حذف یا محدود شود

«محمد البرادعی» مدیرکل بازنشسته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یادداشتی با اشاره به جنگ غزه و دیگر مسائل نوشت که «نظم جهانی در غزه رو به موت است» و در عین حال دنیای اسلام و عرب، ایمان و اعتقاد خود را به ارزش‌های غربی از دست داده‌اند و حق وتوی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل باید محدود شود.

وی در یادداشتی برای پایگاه «پراجکت سیندیکیت» که تفسیر و تحلیل‌های گوناگونی را منتشر می‌کند، نوشت: بعد از شیوع پاندمی کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ و ایجاد آشفتگی و مصیبت ناشی از آن، من امیدوار بودم که از بطن این فاجعه، روزنه امیدی ظهور یابد. در آن زمان، چنین چیزی به نظر می‌رسید. کرونا یادآور قدرتمندی از آسیب‌پذیری‌های مشترک، انسانیت و اهمیت همبستگی بود که از تفاوت‌ها و مرز‌های ما فراتر می‌رود.

این دپلمات مصری در ادامه نوشت: با این حال، اکنون به این فکر می‌کنم که آیا ابراز امیدواری من اشتباه بود؟ درست هنگامی که همه‌گیری آرام‌تر شد، ما با شدتی تازه به پرتگاه بازگشتیم. هیچ یک از درس‌های همبستگی که در حین این همه‌گیری آموخته بودیم، برای ما اثرگذار نبود.

او در ادامه تاکید کرد: به نظر می‌رسد نه همه بلکه بسیاری از پایه‌های نظم جهانی پس از جنگ‌جهانی دوم در حال فروپاشی هستند. درگیری خشونت‌آمیز برای حل‌وفصل اختلافات بین کشور‌ها (روسیه و اوکراین) و در داخل کشور‌ها (یمن و سودان) به روشی پیش‌فرض بدل شده است و در عین حال سیستم امنیتی چندجانبه که توسط شورای امنیت سازمان ملل هدایت می‌شود، جایگاهی نامربوط و بی‌اهمیت به خود می‌گیرد.

«محمد البرادعی» نوشت: علاوه بر این مسئله، یک شکاف نابرابر بین کشور‌های شمال و جنوب جهان افزایش یافته و بسیاری از کشور‌های جنوب جهانی از بدهی رنج می‌برند. همین مسئله به نوبه خود باعث افزایش فقر شده و مسئله مهاجرت و بی‌اعتمادی را بدتر می‌کند. از طرفی، با افزایش پوپولیسم و اقتدارگرایی، حملات به حقوق بشر و ارزش‌های دموکراتیک تشدید شده و در برخی موارد روکش و پوششی به اسم انتخابات به این حملات به طور جعلی مشروعیت بخشیده است. هم‌چنین رقابت شدید میان ایالات متحده و چین یه یک هدف تبدیل می‌شود.

او که در بین سال‌های ۱۹۹۷ الی ۲۰۰۹، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود، گفت:، اما جنگ مداوم میان اسرائیل و حماس ضربه محکمی به نظم جهانی وارد کرده است. جنایات علیه غیرنظامیان، شیطانی بوده و این اقدامات نفرت‌انگیز باید در اولویت‌های اصلی دیوان کیفری بین‌المللی قرار بگیرد و این ما هستیم که باید جلوی این سقوط را بگیریم.

 مدیرکل بازنشسته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه این یادداشت خاطرنشان کرد: در حال حاضر شکاف قریب‌الوقوعی بین غرب و جهان اسلام و عرب وجود دارد، حتی در زمانی که جمعیت عرب و غرب نسبت به رهبران خود ابراز خشم می‌کنند. علاوه بر این، جهان اسلام و عرب، ایمان خود را به ارزش‌ها و هنجار‌های غربی از جمله قوانین و نهاد‌های بین‌المللی، حقوق بشر و ارزش‌های دموکراتیک از دست داده‌اند. به نظر آنها، غرب نشان می‌دهد که زور وحشیانه بر همه چیز غلبه می‌کند.

البرادعی افزود: این جنگ دو درس به ما می‌آموزد؛ اول اینکه درگیری‌ها خودشان حل‌وفصل نمی‌شوند و اجازه دادن به گسترش آن‌ها خطرناک است. «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل پس از آنکه گفت حمله هفتم اکتبر حماس در خلاء رخ نداد، مورد حمله وحشیانه اسرائیل قرار گرفت. اما او به حقیقتی اذعان کرد؛ بسیاری از مردم مدت‌هاست متوجه تحقیر و بی‌عدالتی که فلسطینی‌ها تجربه کرده‌اند، شده‌اند. این درگیری درخواست‌هایی برای احیای صلح را به دنبال داشته که برای دهه‌هاست یک جای آن می‌لنگد. اما همان رهبرانی که اکنون راه‌حل ۲ دولتی را ترویج می‌دهند، قبلا در سکوت به اسرائیل نگاه می‌کردند که چطور از طریق الحاق و توسعه شهرک‌ها، بیشتر سرزمین‌هایی را که برای فلسطین بوده می‌بلعید.

 مدیرکل بازنشسته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پایان این یادداشت نوشت: درس مهم دیگر این است ساختن یک سیستم امنیتی جهانی قوی‌تر و برابر نیاز به اصلاحات یک سری ساختار دارد. برای شروع آن، اگر حق وتوی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل حذف نمی‌شود، باید به شدت محدود شود. هم‌چنین ایالات متحده و روسیه باید مذاکرات تسلیحات هسته‌ای را از سر بگیرند و گام‌های معناداری را در جهت توافق خلع سلاح هسته‌ای بردارند. این مسئله که یک توافقنامه واحد برای کنترل تسلیحات هسته‌ای میان دو قدرت هسته‌ای بزرگ جهان وجود ندارد، فاجعه و خطرناک است.